Berdewamiya binpêkirin û tewanên şer û yên li dijî mirovahiyê û herweha guhertina demografî li Herêma Efrînê, wergerandina siyasetên dijayetiyê yên rêbazkirî li dijî Kurdan bi giştî nîşan dide. Û ji sê salan ve asta wan kiryarên qirêj sivik nebûye, emê jê van bi bîr wînin:
= Gundê “Îska”:
Gundê “Îska”.
Li deşteke dûz e çandiniyê dikeve, bi /35/KM an ji navenda Bajarê Efrînê – aliyê Başûr dûr e, ji /310/malan pêk tê, di dema êrişa Tirkiyê de xelkê gund ên Kurd penaberî Bajarê Efrînê û paşê jî derveyî wê bûn, tenê /120/ malbat vegerîn, û /190/malbat ji anîndeyan li şûna yên bi zorê koçber bûne hatin niştecîkirin. Û ev çandingeh jî girêdayî gund in:
– Çandingeha “Kaniya Dînkê”: /50/mal e û xelkê wê Kurd û Ereb in.
– Çandingeha “Qarsêq”: /70/ê mal e, xelkê wê du malbatên Kurd û yên din Ereb in ( ên ku piraniya mêrên wan piştî dagîrkeriyê tevlî Milîseyên “Nûr Eldîn Zenkî” bûne).
Milîseyên “Feyleq Elşam” gund desteser dikin, û dema êrişî gund kirine kelûpelên piraniya malan û amûrên elektirîkê û firaxên baqirî û belorî û cerên gazê, piraniya avekêşokên ava vexwarin û avadanê û alavên çandiniyê, bi ser de terektor û makîne, û bi taybetî yên ku xwediyan li şûn xwe li Bajarê Efrînê hîştine (jê makîna “Ciwan Reşad”), û dora heft matorên dutekerî, dizîn. Û herweha jî amûrên kargeha xarkirina hêsin a hemwelatî “Ehmed Umer Hemo” (yên ku wî ji çend salan ve ji bo parastinê ji Bajarê Helebê anîbûn gund), hatin dizîn.
Weha jî serkêşên milîseyê dest danîn ser zeviyên çandiniyê yên hemwelatiyên bi zorê koçber bûne, mîna: Mlabata “Siviko” ji Bajaroka Celemê ya hevcîwar, Heyder Sibhî Misto û dilovanber “Arêf Îbiş” (ê ku du salan dest danîbûn ser hemî malmewalên wî, paşê piştî vegera hevjîna wî ji Helebê hinek jê vegerand û nikanî mala xwe ya ku milîseyê ji xwe re kiriye biryargeheke leşkerî vegerîne).
Lê, malên ku milîseyê dest daniye ser û ji xwe re kirine mal an biryargehên tayebet ên van hemwelatiyan in: Fewzî Kulek, Mistefa Kulek, Heyder Misto, Ednan Misto, Ehmed Umer Hemo, Fû’ad Cimo, Mihemed Nasiro, dilovanber Dr. Arêf Îbiş, Ebid Elrezaq Ebdî, Ebid Elkerîm Mihemed Elo, Şiyar Heyder Umer, Şewket Ezîz Umer û Ezîz Ehmed Umer.
Weha jî mala hemwelatî “Esed Cimo” ji komela çandiniyê re kire birayargeh, avahiya şîretkariyê ya çandiniyê kire biryargeha rewayetiyê, û tîmargeha mirîşkan a dilovanber “Farûq Ezet” ji “Feyleq Elşam” re kire hepseke serekîn.
Leşkergeha “Hirşê Milê” – Bakurê Gundê “Îska”.
Weha jî, “Feyleqê” cîgeha “Hirşê Milê” – Bakurê gund ji endamên xwe re kire leşkergeheke rahênankirinê, wêlomê li dorê qurşîneke tewşankî li zarokekî anîndeyên “Gundê Encarê – Idlibê” ket û birîndar kir. Herweha ji bo êzingkirin û amedekirina leşkergehê, piraniya darên cîgehê bi rengekî hovane hatin qutkirin. Û xelkê gund rastî cûrbecûr binpêkirinan hat in, jê: Girtina dora /30/kesî -bêtirî carekê- û bi behaneya têkeliyê bi Rêvebiriya Xweser a berê re ji /2/ ta /6/mehan hatin hepiskirin, paşê piştî kêmrûmetkirin û dandina bace û vêrgiyên diravî hatin berdan, û ta niha herdu hemwelatî “Cîger Ebdo Me’imo ji Avdara 2018an ve, û Elî Remedan Elo yê ku di dema topebarana destpêka 2018an ve birîndar bûye” di Hepsa Çoban Begê “Elra’î” de – Herêma Babê bi rengekî zorane veşartî ne, û weha jî herdu hemwelatî “Hisên Sîdo ji dawiya Avdara 2018an ve, û Welîd Me’imo ji Avdara 2018an ve” di hepsa gund de ya taybet bi Feyleqê zorane veşartî ne.
Herweha weke şêweyeke nû ji diravbirin û zextê re, ji yên ku çekên kesayetî û berê rêdankirî li ba wan hene hate xwestin ku radest bikin an jî baceyên diravî yên bilind bidin.
Û ji ber dagîrkeriyê jî, ji xelkê gund ev kes şehîd ketin: “Mihemed Sîdo Îbo, Ebdo Cemîl Bazo, Umer Menan Me’imîko li destpêka Avdara 2018an, û herdu şagirt “Resûl Ehmed Beko û Sozan Cemal Beko” û li rex wan jî du zarok ji anîndeyên Bajarê “Dêra Zorê” bi sedema ketina hin avêjtekan – jêder Leşkergeha Hirş – bi ser dibistana gund de, li 29.10.2020an.
= Revandin û girtinên bêsûcane:
“Xalîde Ibrahîm” ya revandî, ji xelkê Bajarê Cindirêsê.
– Ji dora şeş heyvan ve hemwelatî “Xalîde Ibrahîm/62/sal – hevjîna dilovanber Mihemed Mûrad Bêrem” û keça wê “Viyan Mihemed Bêrem/23/sal tevî zaroka wê ya sal û nîvek” ji mala wan a li taxa jêrin – Bajarê Cindirêsê hatin revandin û dest danîn ser malê û tevî kelûpelên tê de, û ta niha çarenûsa wan ne diyar e. Û jêderin xwecihî dibêjin gerek milîseyên “Feyleq Elşam” ew revandibin.
– Ji bêtirî du heyvan ve ev hemwelatî “Ce’ifer Mihemed Xelîl/60/sal” û hin endam ji malbatê “hevjîn Fîdan/50/sal, keç Mêrem/18/sal û law Mihemed/16/sal”, ji xelkê Gundê “Satiya” – Navça Mabeta, ji mala wan a li nêzîkî gergeha Maratê – Bajarê Efrînê (taxa ku di bin destê milîseyên “Ehrar Elşerqiyê” de) hatin revandin, û ta niha çarenûsa wan ne xuya ye. Û berê jî carekê ew li ser destê milîseyan tûşî lêxistin û işkencê bûbû, bi ser ku ew li ba destlatên dagîrkeriyê karmend bû. Û hin jêderên xwecihî gûman û layan dikin ku Istîxbaratên Turkiyê ew guhestibin Tirkiyê.
– Li 8.4.2021an ev hemwelatî “Betal Fethî Betal/42/sal, Şêro Mihemed Xelîl/23/sal, Hesen Ehmed Erca/22/sal – di heman rojê de hate berdan, Hisên Umer Ebrûş/35/sal – li/12/Nîsanê hate berdan, û Xelîl Mihemed Elî/21/sal – li /11/Nîsanê hate berdan” ji Bajaroka “Basûtê”, ji aliyê Milîseyên “Firqit Elhemzat” ve hatin revandin, di hepsa xwe ya taybet (a di navêna “Basûtê û Birc Ebdalo”) de hatin bendkirin, û ta niha çarenûsa dudiyan ji wan ne diyar e, bêyî ku merivên wan kanibin tu agahiyên din li ser bidin, û layan û gûman heye ku di bin tuhmetên çêkirî de, vêrgiyên mezin li ser wan werin ferzkirin.
– Li 14.4.2021an, rêbenda çekdar a li çateriya Bajarê Ezazê ev hemwelatî “Mihemed Hemo kurê Mihemed/53/sal, Mihemed Elo kurê Elî/60/sal” ji xelkê Bajeroka “Meydankê” -dema ku berê xwe dabûn wir- hatin girtin, yê yekem di heman rojê de hate berdan, û yê dudiyê bi behaneya wekhevbûna navê wî bi kesekî daxwazkirî re girtî ma.
– “Asayişa Leşkerî” li Navça Reco ev hemwelatî (Celal Betal kurê Ibrahîm Xelîl/49/sal li /12/Nîsanê, Mihemed Tobal kurê Mecîd Ce’ifer/45/sal li /10/ê Nîsanê, Ewnî Reşîd Osman/58/sal li /13/Nîsanê, Sebrî Nûrî Sîdo/42/sal li /13/Nîsanê) girtin, û piştî du yan sê rojan ji bendkirin û lêkolîn û ferzkirina cezyên diravî /850/PT li ser her yekî ji wan, hatin berdan; Û herweha jî hemwelatî “Ebdo Reşîd kurê Hesen/40/sal li /16/Nîsanê” û ta niha girtî ye.
= Binpêkirinên din:
– Ji destpêka dagîrkirina herêmê ve, Milîseyên “Feyleq Elrehman û Lîwa’i Elmu’itesêm” dest danîn ser hilkêrgehan (cîgehên hilkirina keviran) li Çiyayê Lêlûn – beşê bi ser Gundê “Qîbarê” ve, û /20/ komkarên hilkirina keviran û derxistina niheteya hûr û bermaya perçekevirên girs û hûr ên kilsî (yên ji çerxedemên zû ve di karên avahiyan de têne bikaranîn), çêkirin. Û herweha jî, perçezinarên mezin bo birîngehên keviran ên li Efrînê û deverên din têne şandin, da ku, li gor bikaranîn û pîvanên têkel (lêkirina rû û zemînên avahiyan, dîkor û neqşe û çemberên derî û penceran, pêdiviyên pêjxanan, xweşikirin, kevirên kenarên rê û kolanan, kevirhilgêr…Û HWD) werin qutkirin û li ser were karkirin. Paşê jî têkevin sindoqên textîn û bi makîneyên baran ên mezin bo Turkiyê bêne şandin; Ev kiryara ku ji aliyê destlatên dagîrkeriyê û milîseyan ve tê kirin, weke dizîna malmewalên giştî û samana niştîmanî têye jimartin.
– Li 11.4.2021an, bombeyeke zemînî (ye ku di nav zeviyên herdu gundên “Kalûtê û Mezin”de – Navça Şêrewa yên di bin desteseriya Artêşa Sûriyê de, hatibû çandin), teqiya. Û di encamê de herdu zarok “Diyar Hemo Hisên/11/sal û Azad Ibrahîm Hisên/12/sal” şehîd bûn, û herdu zarok “Hisên Ibrahîm Hisên/9/sal û Nisrîn Mihemed Hisên/12/sal” ji xelkê “Gundê Mezin” – dema ku pezê xwe diçêrandin -, birîndar bûn.
– Li 16.4.2021an, bombeyeke din zemînî ye li Bakurê Gundê “Kalûtê” hatibû çandin teqiya, û di encamê de hemwelatî “Remedan Mihemed Ilêwî/28/sal” cûrbecûr birîndar bû, û zarok “Remedan Cemîl Ilêwî/13/sal” bi kûranî û ta niha di nexweşxaneyeke Bajarê Heleb de tê dermankirin û tenduristiya wî di metirsiyê de ye. Û herdu jî ji heman gundî ne.
= Fewdalîzim û serberdayetî:
Teqîna makînak bombekirî – rêbend Gundê “Turindê”.
– Li 12.4.2021an, dema makînak leşkerî derbasî rêbenda Gundê “Turindê” – derbasgeha Başûr a Bajarê Efrînê bû, hate teqandin. Di encamê de endamekî milîseyan hate kuştin û pênc din jî birîndar ketin û bo Turkiyê hatin şandin.
– Li 13-14.4.2021an, di navbera du giropên ji Milîseyên “Feyleq Elşam” de, li Bajaroka “Meydankê”, bi sedema nelihevkirinê li ser parvekirina malmewalên dizînê, pevçûnin çêbûn. Û di encamê de du endamên wan hatin kuştin û hin din jî birîndar ketin
Hêviyên Xelkê Efrînê bona rizgarkirina herêma xwe ji dagîrkeriya Tirkiyê û nandozên wê ji milîseyên terorîst li cî ye û tu carî wenda nakin, û bi ser de jî pêgirê doza xwe ne û bi rik û bêdudilî berevaniyê di ber de dikin.
18.04.2021an
Nivîsgeha ragihandinê- Efrîn
Partiya Yekîtî ya Demokrat a Kurd li Sûriyê
————————–
Wêne:
– Gundê “Îska”.
– Leşkergeha “Hirşê Milê” – Bakurê Gundê “Îska”.
– “Xalîde Ibrahîm” ya revandî, ji xelkê Bajarê Cindirêsê.
– Teqîna makînak bombekirî – rêbend Gundê “Turindê”.
Hûn dikarin dokumêntê bi tevahî daxin, li ser vir bitikînin: