Wêje û Hunerالقسم الكوردي (kurdi)

ji Enfalê şeveke bê sibeh …

Helbest: Kamran simo Hedilî

 ev nama

nama sed û heştê û sê hezar kulîlkên

ji baxistana gulan qurûfandî ye
nama sed û heştê û sê hezar ton

hêstirên çavan e
nama sed û heştê û sê hezar axînên dayîkan e
nama sed û heştê û sê hezar Enfal kiriyê kurd e

name

li çolistana mirinê

ji welatê bênavan re ye

ez ê

hezar peyvî

bikim sed

sedî bikim deh

deh bikim yek

û

wê yekê bêjim

sal hezar û nehsed û heştê û heştan e

destpêka biharê ye

îro ne destpêka fermanê ye

ferman û Enfal kevn in

ji sed hezar û yek şevên bê sibeh

ez ê îşev tenê vê şeva bê sibeh bêjim

ev der war û welatê helbesta bi navê Hurmizgan

’’agirê agirdankan temirandin

mezin û giregiran xwe veşartin

zordarên Ereb her derê wêran kirin

ji gundê Pale heta şarê (bajarê) Şarezûr

jin û keç bi dîl birin

mêrên çeleng di nava xwînê de hiştin

rêz û rêçikên ayîna Zerdeşt

bê bandor ma

Ahura Mazda dilovanî çi kesekî nekir’’

berî hezar û pênc sed salî

li vir

li vî xakî

wisa giriya bû helbestvan

li wî çaxê fihêtiyê

li wî çaxê kirêtiyê

li wî çaxî jî

li vir

li vî xakî

ferman û Enfal

hatine cih bi cih kirin

wî çaxî jî

mêr hatine kuştin

jin û keç hatine firotin

ev xak

warê şevên bê sibeh e

cihê giriyê xwedawenda ye

li vir

li vî xakî

dîsa Enfal e

dîsa hawar û fîgan e

cara duyem

Zerdeşt tê kuştin

cara duyem

Mesîh tê çarmixkirin

cara duyem

Manî tê êşkencekirin

cara duyem

Helacê Mensûr tê cermkirin

û dîlên Enfalkirî

hemû pêk ve

bi ba re

xwe

li rû yê min

dipêçin

stêrên gerok

di nava min de dilerizin

li her derê

li her cihî ne

baskên sîmirê çîrokan

siwarê hespê firok in

kîjan pencerê vedikim

dûyê pixûra we ye

li her derê

li her cihî ne

li rê yên çav bixwîn

baranên tî

kevirên bîrovgirtî

ewrên zûwa

li hevrazên dûr

sernişivên bi mij

rawestgehên serxweş

li çepê û rastên min in

li her derê

li her cihî ne

li îşev

li bêdûmahiya jînê ne

li bîra ol û felsefa min in

bi keştiya henasê

têne min û diçin

nasê hev in

zarokên

hevalên zarokiya hev in

li şeva bê sibeh

zikê welatê xîzê dadigirin

li ken û giriyê min in

li her derê

li her cihî ne

bi dengê reyîna segan

bi qirçe qirça şewata daran

bi birûskvedana çirûskan

bi şikestokên

pêpelûkên giyanê min re

hildikişin

min bi tenê nahêlin

dizê xew

û şirîkên tenêtiya min in

li her derê

li her cihî ne

dilêrên berî mirinê

hezkirên jiyanê

li ber serê min in

siya min in

ji dûriyên bê par in

darjînin

ewr in

rê ne

germ in

sar in

ken in

û girîyê min in

xelk û alem

di têra xewê de

li pişta şevê siwar in

bênavên

dîlên şeva bê sibeh

bi senfoniya bêxewiyê

rojê bi min diafirînin

stêra karwankuj

di nava min de

mezin dikin

heyv direqsînin

bi jan û êşa xwe

herdu cîhan tijî dikin

di vê cîhanê de

bi cih nabin

ji bênavan jan

ji kujeran zewq

dipalê

li ber pencera danê êvarê

ji rondikên çavên Şîlanê

ji gevzoka çûna zivistanê

ji bêhna şewata nanê sêlê

ji çêja evîntirsa biharê

dilopa yekem

ji dilê min palî û herikî

ferman ji paytexta Helacê Mensûr, lê çermkirî

hat

yên dê wan bibin bi vê fermannamê dabûne nasîn

-cil spî, şûtik reş in

Xwedênenas in, Ehrîmanperest in

bi kêrên yaqubî û xencerên Zerdeştê agirperest in

ew in yên mafê şivanan ji bîst pezî yekê

yên aşvanan ji şazdeh kodan kodekê didin

salnama duwazdeh ajelî bi kar tînin

çar hiriyan cuda reng dikin

bi wê curê demsalên xwe nas dikin

ew in yên ji zewaca cin û mirovan çêbûne

ji nijada cinan peydabûne

ji bo wê ye bi hunerên xwe dengbêj in

di dema şerê li dijî qirkirina xwe de

bi bablakan û şêxanî dileyîzin

di şer de gelekî destdirêj in

bê werine kuştin, her ser êş in

bi eslê xwe Med û Kardox in

ew in yên em ji wan re dibêjin ekrad

mê û nêr hur û gir tev xwînrêj in

bi fermannamê kurdên bêparastin wisa dabûne nasandin

fermanname gihişte destên serleşker û fermandaran

borîjenvanan pifî boriya zilmê kirin

xakê Kurdistan ji agir avis kirin

bi agirê rayên zeytûnan re digirî ax

li bin ewrên mehşerê ref bi ref difirin

dalê laşxwer

nikul û pencên xwe ji xwîna zarokên rojê sor dikin

bi mija rengzîvî re

kurk hêkên xwe ji hêlînan avêjin

li ser serê zinaran weke ristikan rêz bûne pezkoviyên çavşil

wîzîna mîroyan

di qurmên darên jehrxwarî de belav dibe

guman xwe radipêçe

bi tirsa radibe tofana xîzê

bilind dibe tofana xîzê

bi ser deşta birîndar de

tê xwar tofana xîzê

li deşta bêdeng

bi zengilan digerin mirovên ling hesin

lal gotegota zewica av û agir belav dikin

dibêjin:

-şêrgelên çiyan çeper vala hiştine

Şoreşê beravêt

Li vir

Li vî xakî

bihar zer dibe

wîzewîza çûçikên

dev zer dilan dax didin

destpêka evîna av û axê ye

kevir peyam didin

ku dev ji laliya xwe berdin

da her tişt tune nebe

xweza

xwe amade dike

cilên zivistanê diguhare

xwe bi rengê biharê dixemilîne

lê kujer dikin

ku hechecikên beravêtî

barê biçûk dîtine sebrê

di çavên xwe de veşêrin

ev der deşta Germiyan e

ji zû ve dilovanî

lê hatiye jibîrkirin

dilovanî bû ye

keskesora asîmanan

wêrekî bû ye

tirsa di dilê kîvroşkan de

îşev!

li vir

li vî xakî

çûçikên di hêlînê de hiştî

bi henasa guriya pizotî dijîn

ev xweza mezin

di çavên kevokên birîndar de

bi cih bû ye

germiya başûr

li nav pirtikên qulingên

li derdorên Nîl mayî disincirê

lê naxwazin

li asîmanê

vî xakê birîndar

bifirine zozanên bakur

naxwazin

dengê lehiya girî bibihîzin

dengê ken û şadiya wan naye

li nav lehiyên agir û girî

Derwêşên hêviyê

di her firsetê de

xweşikiyan digihênin hev

di her pêgavê de

xweşikiyekê îqna dikin

da ku bêhna şîrê tîr

ji gewriya zarokan were

û di wijdana kovankêşan de bimeyê

îşev!

Li vir

li vî xakî

Derwêş dibêjin;

-giyanê wêrînê derba pêşî ye

şivan ê berxên xwe

bi guran

xewên xwe

bi dîkan perçe neke

av li ber mezinatiya wan

radiwaste

bizinên belav dizin jî

li ber awazên bilûra wan

bi hev re dizin

hişke darên hinaran

nermiya kulîlkên

xemrî pêşkêşî wan dike

bager e

tofan e

li me ferman e

îşev!

li vir

li vî xakî

Derwêş bê rewstan

gazî Înanna dikin

-ey Xwedawenda

asîman û dilgeşiyê

Xwedawenda

evîn û ciwaniyê Înanna

leşkerê xwîşka te

Ereşkîgal

bêtawanên weke te

dibine cîhana bin erdê

dibine cîhana tariyê

Înanna derkeve lûtikê

li xîşka aso binêre

ne li stêra karwankuj

gazî bavê xwe Eya bike

şev ji bêdengiyê hez dike

naxwaze tu

bi dengê bilind gazîkê

tu bi bilinddengiya xwe

gazî her du cîhanan bike

li vir

li vî xakî

cihê bêdengî lê dest pê dike

quretiya mêrê te

Damuz û taritiya xwîşka te

Ereşkîgal

li wir haveyn dibe

derkeve

li xîşka asoyê bayanê binêre

ne bêje xîşka asoyê

şeva pişta me xûzkirî nîne

ne bêje şev

di bin telpa ewrên sortarî de

gêj bû ye

îşev!

li vir

li vî xakî

hemû çirûskên serhilatî

hemû kulîlkên bêhn xweş

hemû daxwazên bi sêdarê ve kirî

hemû nehîniyên melûl û guvaştî

hemû hatinên avis

di wê xîşkê de

veşartîne

şev hemû bi bereket in

yek şeva malzaroka wê nebe nîne

tênegihiştine pêşvaçûnên çirûska

di malzaroka şevê de

reştarî nêrîna jiyanê bi xwe ye

di vê şeva bê sibeh de jî

ev rondik

haveynê hêviyê dimeyênin

dê dîsa şevên me bizin

çav dê şekil û rengan bibînin

guh dê dengan seh bikin

ev yek milyon û heşt sed û sî hezar tilî

ev sê sed û şêst û şeş piyên xwas û tazî

bi zikê birçî

dê şopa xwe

di wijdanên zindî de

bineqişînin

îşev!

li vir

li vî xakî

leşkerên paytexta tirsonekan

bi vêxistina agirê zilmê

dêmên sibehên

zerê zêrîn vedişêrin

di bîra bênavan de

agir dorpêç dikin

guriya agir

dikine neynika

karwanê xewa dawî

di guriyê de

li xwe dinêrin

tawan

li dadweriyê siwar dikin

vî welatî

vî warî

dikine dojeha îlahî

axê dişewitînin

giyanê sed û heştê û sê hezar kurdên bêtawan di bîra mirovahiyê de dimeşe xîşka aso

îşev!

li vir

li vî xakî

jin û zarok

di berdêla bav mêr û kuran de

dimirin

hemû stêrên asîmanê welatê Hûriya

hemû kulîlkên çiya û mêrgên Mediya

xirbehên Tîsfûn

digirîn

giyan

dimeşine strana

şeva bê sibeh

îşev!

li vir

li vî xakî

ev strana we ye

çarenivîsa we ye

pakrewanên şîrmij

lehengên bêçek

dîlên

li bendîxana rûreşan

mêrxasên

li dijî reşikên şevê

di çeperên man û namanê de

Derwêşên hêviya evînê

rêberên

xişka asoyê beyanê

evîndarên bê evîn

helbesta giyanê we ye

ev hozan

îşev!

Li vir

li vî xakî

dengên

westiyayî û tirsê

mîna şapa harbûyî

vala dibin ji devan

çalên

biçûk û teng

êtûnên tijî agirê

jan û êş in

axîn û nalîn

duayên mîna çîran e

qêrîn û hawar

di bin siya qêrînan de

peyv guhan

gez dikin

îşev!

Li vir

Li vî xakî

mîna teyrok û zîpikê

bi ser şevê de

dibarê mirin

qîrewîr

têkilî hev dibin

her peyv

serhildana axînan e

her dûjnên vê şevê

bi balkêşî

têne guhdar kirin

zêravanên îstgehê

rengê mirovan

ji ba wan çû ye

bi heyecana destan

dipeyivin

bi devê

reşikê tirsê

dikenin

îşev!

ji xwirîniya malzaroka şevê

ji gemkirina devê berbangê

ji loriya dergûşa bê dayîk

ji tirsa çavên zarokên

ji negerîna cejna Newrozê

ji bêhna goştê li hewşê nepijiyayî

ji kezeba min

dilopa duyem palî û herikî

li vir

li vî xakî

peyv hatine serjêkirin

êtûnê pêdixin

çav çemên

di bin baranên xwe de

westiyayî ne

rê û welat

tijî ne

ji goristanên nehînî

her cih xemgîniya melûl e

dilan

giraniya jana çiyan hilgirtiye

nalîn

janê hişiyar dike

kenê pakrewanan

fêrî tirsê dikin

roj dîlgirtiya şevê ye

îşev!

Li vir

li vî xakî

ba deriyê

arşîvên kevnar vekiriye dîsa

mijgulan

di çemê gumanan de

xunav girtine dîsa

asoyê berbangê

hûngirê êvarê

nîşan dide dîsa

xweragirtin

lewaz dibe

hizir dişemitine

nehîniyên revoke dîsa

êvar

di destê agir de dilerize

li rojava

roj xatir dixwazê

mija rengxwîn

girî direşîne

li ser dilê roja spî

tor vedaye tirsê

ji tora wê

kuştin dipalê

îşev!

li vir

li vî xakî

şewat û xwîn

talan û nefî

cêwîkên jîngihê ne

korsiyê asîman dihejê

roja zera zêrîn

xwe vedişêre

koma bênavan

kom bi kom diherikine

rêwîtiya mirinê

ji gundên xwe dûr

agirê tifikan

û hêvî

perçe perçe ne

toze xemgîn

bi melûlî

li peyî wan rondikan dibarîne

mijsorî

bûye sortofan

û bi ser jiyanê de

tê xwarê

îşev!

li vir

li vî xakî

ji xunava çavan

gulgenimeke

bi tenê jî

nema ye

dilêrî

vinpaqijî

aştîxwazî

kaniyên

bê keçik mayî jî

kes nestrandin

komên bênav

di şeva bê sibeh de

kom dikin

ji cihê dera jiyanê

bê tirs navenda xwe lêdanî

bi av û axê

al lê dihejandî

siwarên cengê

hêza hev lê diceribandî

ji cihê Yezdan

Ehrîman lê afirandî

kom kirin û anîn

ji Xwedayê virek re

nimêj nedikirin

tawan ev e

îşev!

ji simbêlên qeşayê

ji biraştina goştên zindiya

ji bêhna kizîra mîzê

ji çêjtahla xatir xwestinê

dilopa sêyem

ji korçikên min palî û herikî

ev der

welatê Sumerî û Gotîya ye

welatê Hûrî û Hatîya ye

Aniha dilê Kurdistan e

cihê pêşî kedî li jiyayî ye

welatê ronperesta ye

mala keçkaniya Hewa ye

cihê Adam bi mêraniya xwe şabûyî ye

cihê dê û bavê mirovan

ji bihuştê hatî derxistin e

bihuşta naletkirî ye

li vir

li vî xakî

siya tarî

dirêjî nakokiyên

qencî û xirabiyê dibe

ji kaniya dijberan dizê xirabî

destên hev girtine jan û êşê

mija sor

sor dibe

hêrs dibe

dibe tirsa zarokan

dibe kêra

li ser gerdena kevokan

dibe bêdengiya hevokan

îşev

li vir

li vî xakî

ne yeko yeko

pêk ve

çavên stêran diçilmisin

kanî stewr

stran tiyên şadiyê ne

keziyên zinarên Qandîl

qeşa çiyayê Şaho girtine

çiyayê Hemrîn

di çavên Nurhak de

rondikên xwînê dixwe

Pîramegrun

bi Cûdî re

nanê bêkesiyê

par dikin

sira zivistanê

xwe li mêjî dixe

kîn di nava xwe de

dikele

bayê çiyan azer dibe

dibe bager

dibe volkan

dibe pêt û ar

bi şîna nava xwe

difûre jiyan

îşev

li vir

li vî xakî

li vî welatê şevşevokan

xîz bi xwînê

hatiye rengkirin

bê rawestan

nav li xwe didin

leşkerên xwedayê virek

komên bê navan

li nav mija hêviyê

avjenî dikin

çavên tirsê

di mija gemar de

diçîrisînin

ba

awazên girî dibêje

toza xwe davêje dûr

hinar

dendikên xwe dixwin

ax

kevir vedişêre

tirs

ji xwe re

kozik û çeper dikole

îşev

li vir

li vî xakî

bahoza xirabkar

li çermê deştê

belav dibe

jehr

xwe berdide

henasên birçî

bi neçarî

henas

silavê lê dawî henasê dikin

ji rûyê Xwedayê virek

sitem difûre

dest

li asîmanan dinêrin

çav

xîzê dixwin

hawar

hawara bênavan negihe ti deran

îşev

li vir

li vî xakî

li vî welatê pêxwasên çolê

her ku şev dirêj dibe

reng reştir dibin

tarîtir dibin

bi xoftir dibin

rengên cuda winda dibin

reng dimirin

ken dibin girî

bêhn dimirin

şeveke tehl e

şeva bê sibeh

hesin

di gewriya zarokan de

dihelîn

axa pîroz pêpaz dikin

bi pîroziya rûbaran de

mîz dikin

îşev

ji reqsa agirê laşê şîrmijan

ji çêja qeliya kevokan

ji bêhna hembêzên xoşewîstên bêramûsan

ji êşa zimanê xwîna xwe xwarî

ji bin awirên şevê

ji xeleka hesreta avê

dilopa çerem

ji çavên min palî û herikî

li vir

li vî xakî

giyanên berî hezar û pênc sed salî

vegeriyan jiyanê

lê ne Umer Îbnî el Xatab ma ye

ku fetwa Enfalan bide

ne jî Yazgirdê Arî

ku fermanê li artêşan bike

bi navê Umer Îbnî Al Xatab

nîjadperestê Baasî fetwa Enfalê dubare dikin

leşkerê sitemê

pîroziya nîjadana Med

pîroziya afirandina xwedê pêpaz dikin

bi navê nîjada xwe

bi navê xwedayê xwe

ferman da sererkanê artêşa mirinê

serokê dewleta sitemê

Sedam Husên Ebdelmecîd el Tikrîtî

bêhna girêza devê kefteran

ji devî wî tê

dengê mirinê

ji dengên wî tê

îşev

li vir

li vî xakî

ferman e

Enfal e

gurme gurma erd û asîman e

her gurmên

mirinekê

li bê siwar dike

rayên

bin axê

ditirsin

vizêna guleyên topa

nalîna kewên birîndar e

mefera girî nadin

dayîk lorîyên xwe

vedixwin

li hêviya mizgîniya

dengên nalên hespê

Derwêşê Evdî

û cengewarên Milî ne

aniha

hêvî

ji bêhêviyê re

stranan dibêje

îşev

li vir

li vî xakî

şev bû ye

marê

mirov pêl dûvê wî kirî

serê xwe rakiriye

li ser diranên hov

mirinê xuya dike

paşê jehra xwe

ber dide

ser nînûkên tevizî

tîrêjên jiyanê

yên paşî

xwe li pencerên

hêviyê didin

pencera

xwîntariya kuştinê ne

di agirê xwe de

disincirin dil

asîman bû mix û bizmar

di laşan de

tê kutan

îşev

li vir

li vî xakî

asîman girantir dibe

birûsk

bi xoftir dijenin

bêtawan

li navhev

avjeniyê dikin

lingên

ji leyistikan têrnebûyî

lêvên gulkenok

êdî

nikarin bikenin

nikarin memikan jî bimijin

sor axînan vedixwin

çûkên bihuştê

îşev

li vir

li vî xakî

her çûk gulek e

her gul

hezar nalîn e

her nalîn

hezar dil e

her dil

deryayekê tijî guneh dike

asîman hişk bûye

Yezdan

senfoniya

girî saz kiriye

bi amûran re

meya girî

vedixwe

serxweşê girî ye

xweda

îşev

li vir

li vî xakî

melûlî

xwe bi melûlî

li poran dipêçe

warê kevnar

bûye daristana

çûkan bi cî hiştî

dengê stranan

bi sêdarê ve dikin

awir

xatirên xwe

dixwazin

xwedahaviziyê

li jiyanê dikin

li dora sedsalên reş

rêz bûn

goristanên kurdên bêgor

ken tê biraştin

dinya ker e

kesî nabihîze

qêrînên dayîkan

cîhanê vala dikin

îşev

ji qesra gorê

ji tenêtiya payîza jînê

ji pêlên veraşandina ziqûmê

ji çêja guleberiya mirinê

ji bêhna devê dêwê kuştinê

dilopa pênçem

ji birîna min palî û herikî

li vir

li vî xakî

li vî welatê gumgumokan

şev li navbera hişiyarî û bêhişiyê

li koma bênavan dinêre

tarîperest

bi bêdilovanî

bi ser reştariya mirinê de diqêrin

wêneyê janê dubar dikin

ronahiya sibehê nediyare

li vê şeva bê sibeh

mekînên ling hesin

bê rawestan çalan vedikin

kujerên hestên mirovatiyê windakirin

bênavan zindî

di çalan de bi cih dikin

mekînên din

xîza welatê gumgumokan

bi ser wan de dikin

bênav gih ji ser hişê xwe diçin

gih bi xeyalên tirs azar û bêhişiyê têne ser hişê xwe

hêdî hêdî di çalên teng de bêdeng dibin

dil dûmanê digirin

her kom

koma pêşî çûyîn dişopîne

îşev

li vir

li vî xakî

ji lûleyên çekan

bi tenê nalîn

dizê

biyawan

di nav mija tûj de

difetise

dengên loriyên melûl

gewri dişewtînin

hêviyê ji jiyanê dibirin

lorî

li sahirayê belav dibin

nêzîkî loriyên

welatê rojê dibin

bi hev re

dibine

awazên hêviyên

destpêka jiyaneke nû

îşev

li vir

li vî xakî

bênav bê ku

li hêviya xelatgirtinê bin

li ber xwe didin

ey roja pîroz

ma

ne tu bûyî

nemir

ma

ne tu bûyî

bêbêhn berdan

serkêşa govendê

ma

ne tu bûyî

ronahiya jînperest

bêtirs awir didan jiyanê

şadî dida

kulîlkên bexçeyan

şêrgelên çiyayî

serê xwe

li ber sitema cîhanê

natewînin

îşev

li vir

li vî xakî

tembûrên

ji çinarên welatê evîndaran

awazên evînî

jibîrkirin

xwedawenda afirîner

bi çavên şil

ji hechecikan

dipirse

li ku ye kebaniya malê

ji çûçikan

dipirse

li ku ne hevalên leyîstikên we

berfê

dibirêjin

bi agirên dilên xwe

li asîman dinêrin

asîmanekî tarî

bajarê miriyan

li ber çavan

neyarê hezarên salan

direqisin

îşev

ji hêvîkuştina tofanan

ji mehşera tawanan

ji birûskvedana hawaran

ji tahma axê

ji bêhna çalê

dilopa şeşem

ji hişê min palî û herikî

li vir

li vî xakî

li aliyekî

awirên nîvmayî

li aliyên din

ji şopên tiliyên çarenivîsê

şadî digirî

zêravanên îstgehê

dîlên

vina Xwedayê xwe ne

har bûne

li ser dûvên xwe

nikarin rûnin

lanet li nanê xwe tînin

êrîşî

zarokên te dikin

Zerdeştê Kal

bi navê Ehrîmanê

xwe Yezdan ragihandî

koma bênav qir dikin

îşev

li vir

li vî xakî

ji îstgeha mirinê

heta welatê bênavan

çeperan belav dikin

pêl bi pêl

di çeperan de

vedişêrin

stêrkên bêtawan

hemû çeper

bi neynûkên xwe yên

bi xwîn kolan

di singa welatê navtawan de

bi topên jehrê

çiyayên kurdan

kirasê şînê li xwe dikin

zeviyên genim digirîn

kurd hatine meydana cengê

bê Rexş û gurzê Rustem

bê ferhenga Zerdeşt

îşev

li vir

li vî xakî

tolazên bajarê Tikirîtê

ji berdêla cengewarên cengê

bêtawan

ji dergûşa bakur

derxistin

û anîne

qesabxanê

li meydana sitemkaran

zikratên mirinê

stran mirinê dibêjin

stranên xwe

dikine dengên topan

vîn bûye goka agir

kevokên birîndar şerê xwe

dirêj dikin

her dilek

stranek e

her stran

nêrîneke sincirî ye

stran bûne

dilê bênavan

îşev

li vir

li vî xakî

bi xumîna ewran

ba giran bû

av giran bû

ax giran bû

giyan giran bû

lehengî giran bû

şev bûye

sêleke sor

li ser seran

û

li bin piyan

îşev

li vir

li vî xakî

zinge zinga

dengê zengêlê bênavan

belav dibe

zengilên dêran

bangên mizgeftan lal bûne

ker bûne

kor bûne

li bajarê mirinê

dil

anîne bazarê

neviyên pîxwasên sehrayê

ji jehrê erzantir

difiroşin

dilkevokan

îşe

li vir

li vî xakî

rûbar

bi govenda mirinê

diherikin

çêjnxweşên

hemû çêjên gerdûn

şîrmijên bêparastin

şerbeta mirinê vedixwin

sîngên dayîkan

sîngên bê hempayên

dilovan

bêşîrmij ziwa dibin

axîna

çiyayên kurdan

giyanan

bi rondikên xwe dişon

peymana tolhilanînê didin

asoyê beyanê keştiya xwe

li zinaran didê

nikilên çûkan yên biçûk

bê stran mane

destên bêdengiyê

di berîka cîhanê de digerê

çiya diqêrin

lê nagirîn

li hêviya rojê ne

îşev

ji şewqa hungirê

ji spî biskên dayîkê

ji çirûsîna reşzêrê babegurgurê

ji çêja penîrê sîrikê

ji bêhna ziwa bûna bîra dîrokê

dilopa heftem

ji hinavên min palî û herikî

li vir

li vî xakî

li vê dojehê

li vê şeva bê sibeh

rûpelê dîroka qirêj

dîsa xwe nû dike

ji êrîşên Aqadan

heta Qarakala yê Romayî

ji êrîşên Qadisiya Erebên Qurêşî

heta heftê û du fermanî

mirovên vî xakî

reşkujiya

reşkuştinên şevê dîtine

careke din

bi awayekî hêvîbir

reşkujiyê dest pê kir

çiraya melûl nû ronî dibû

hovên hemdem

bi ser ronahiyê de verişiyan

îşev

li vir

li vî xakî

çi cara ku

agirê hêviyê

pê dikeve

êrîşên hovane

agir

digiriyênin

vêga jî

li vir girî heye

mirin heye

tarîstaneke

bê nîşan heye

Ezraîl

ji dilêriyê şerm dike

deriyên dilan

vedibe

ala spî

dikeve nav xwînê

îşev

li vir

li vî xakî

ferişteyê giyangir

her kar dike

stranên şahiyê

her ji vî welatî dibe

cîhan

ker û lal e

rojhilat

rojava

qubleta bakur

sor Moskova qafir

û qubleta başûr

Meke û Medîna minewir

wijdanên

di belîkên wan de

zimanê wan xwariye

hêvî pêşeng e

û bênav

tinazê xwe

bi mirinê dikin

di nav vê awazê de

bi axînkêşiyê

piraniya dilên xwe

qurban didin

îşev

li vir

li vî xakî

li van şevên bê sibeh

ev axînên sormayî

dê dîsa mîna xwe bimînin

di nav rûpelên dîroka virek de?

ev jî

dê kevzê bigirin

di nav kefenê bûkên Enfalên rûreş de?

Gelawêjên

por genim û çav derya

dê dîsa jibîr bibin?

Kostanên

ji çiyan girtin navê xwe

dê careke din

bi çiyan şad nebin?

Şîlanên

sor gulên nûpijkivî

bê mirad

bi şîn û giriyê

di nav reştîliyên Enfalan de

dê her werine firotin???

ji çiyayên li ser çokan rûniştî

ji zayîna bombeyên kîmyewî

ji vizîna guleyên ji zinaran dipekin

ji çêja xerdelê

ji bêhna barûdê

dilopa heştem

ji zimanê min palî û herikî

li vir

li vî xakî

dîsa dil mîna kevokên

di nav pencên bazan de dilerizin

hemû nêzîkî

dîsa derya mirinê dibînin

hemû li pêşberî bêmecaliyê ser xwe dikine nav destên xwe

hemû guhên xwe digirin û naxwazin tiştekî bibihîzin

dixwazin her tiştên ku dibînin bişibînine xewnereşeka şevên bitirs

bişibîne xewnereşkên

di dawiya dawî de li wan dibe sibeh

li vê kêliya êştarî

li vê

tariya kûr

komên bênavan

di nav hev de kom dibin

li dîmenên xwe

dinêrin

çav nayêne dîtin

îşev

li vir

li vî xakî

şev bûye

hezar û yek şev

bi hezar û yek

zincîrê

roj

hatiye girêdan

li vê xopansitanê

ba

bi hêza harbûyî

difîtîne

çiyayên

li ser devê

birîna xwe nerûniştin

ketine paşila bêdengiyê

îşev

li vir

li vî xakî

dayîkên

findên nîv agir

bi porên xwe

dilê xwe îdam dikin

di çalên mirina qeşagirtî de

lorîyên xwe

dadiqurtînin

bêdeng dibêjin

jin ji bo girî

mêr ji bo şer

berxê nêr ji bo kêrê

hatine dinyayê

zarok

ji bo jiyanê

bexça

ji bo

di pêsîrên keçikan de

kulîlkan vekin

bi loriyên dilên dayîkan

birûskên azadiyê

avis dibin

îşev

li vir

li vî xakî

li vê çolistana bêbinî

Ejdeharê çolperest

dûvê xwe

lihev qulibandiye

tariyê çavdêr dike

di nav mijtariyê de

xwe kiriye girêka jehrî

koramarê bêhngenî

bûye dîwarekî tarî

bi çavên tarî

li zarokên rojê dinêre

di tariya xwe de

li çolistanê

xwe newaleke bêbinî

dibîne

îşev

ji finda nîvê şevê

ji kenê çavên komê

ji çêja nexweşiya vê gavê

ji bêhna rûreşiya felekê

dilopa nehem

ji destên min palî û herikî

li vi

li vî xakî

dengê ken û girî

di guhan de olan didin

strana vê şeva bê sibeh

dê gelek caran

li ser zimanên dengbêjan

were strandin

strana bênavên

bi zindî

di nav rûpelên dîroka virek de

bêkefen hetine veşartin

li nav

vê gergerînoka bizavê

kes nikarê

bi qasî bênavan

di şevên bê sibeh de

xweşik bilorîne

îşev

li vir

li vî xakî

tarîperestên kor

rojê

di nav qirêja bataniya kirasê xwe de

vedişêrin

çavên ronahiyê tenî dikin

bi taristana cîhana xwe

çirûskên hêviyê

nabînin

xencera

di dilan de

çikandî

ji çarmixên

di dest û piyên Mesîh de

hatine kutandine

xwîna

ji dilan diherike

dilopên wê

di çavan de

diçîrisînin

kaniyên

çavên xezalan

vedireşin

îşev

li vir

li vî xakî

ev bihuşta neletkirî

çiyayên bilindên ser spî

deştên bê dawî

di şevên bê sibeh de

ji evînên nîvco mayî tijî ne

lê her carê

piştî hemû

nûzenûzên eceb û kûr

hêviyê xwe

li cihekî din nîşan daye

çira jînê vedimirînin

li vî welatî

ronahiyeke nû

di şevên bê sibeh de

tê ber zayînê

dîsa li dûr pir dûr

çirûska hêviyê pêket

îşev

li vir

li vî xakî

li hemberî

çavên tarî

li dûr

di tariyê de

çirûska pêketî

dibe hêviyeke spî

dibe kevokeke spî

li nav refên qijikan

çirûska spî

li nav şevên bê xew

amade kirin gernasên dilêr

şêrgelên hêviyê

pêxistin çirûska azad

ev çirûsk

ragihandina şadiyê ye

ragihandina serkeftinê ye

ragihandina kêmasiyên hevxwarinê ye

ji nav mija sor

diherikê dilan

agirê hêviyê

îşev

li vir

li vî xakî

awazê kund û bûman

lal bûyî diherikin

sîberxayînên nîjdaguhartî

li hişketraniyê sahrayê

davikên xwe didênin

hawarên bi êş

çîrên bi nalîn

wîlwîl

di kûrehiya çalan de

difetisin

mîna mirov darikî

di kewarên

mêşhingivîn re bike

wîlwîleke

fetisî tê

îşev

li vir

li vî xakî

li vî welatê bênavan

cihê dengê wîlwîlê

gurîna dengê stranê girt

deng bilind dibin

kevokan êrîşî qijikan dikin

di guriya agir de

hevdigirin bênavhiştiyên

sedsala bîst û yekan

hêdî hêdî tariyê ronî dikin

li pêşberî taristana

tarîperestan

di navbera çakûç û sindanê de

diperçiqin

îşev

li vir

li vî xakî

çiyayî

stêra sibehê

stêra fereca xêrê

çavdêr dikin

li benda hatina serkêş

û sergovendvanê xwe ne

li benda şêrgel

û Derwêşên xwe ne

li benda nûbûk

û nûzaveyên xwe ne

da bi govendeke nû

ken werênin cîhana xwe

da di çavan de

ciwanî bizê

îşev

ji newala bihara pepûlan

ji awirên bazan

ji nêrînên derwêşan

ji teqîna tîrêjên tavê

ji biriqandina şadiya lêvan

ji çêja dîtina birûskê

ji bêhna dengê hêviyê

dilopa dehem

ji mêjiyê min palî û herikî

li vir

li vî xakî

li van deşt û çiyan

gelek şahênşahan û padîşah hatin û çûn

gelek serleşker û fermandar siwar hatin û peya çûn

ji Skenderê Mekedonî

heta serleşker Xalit Îbnî Welîdê çolistanî

hatin û xwestin bitemirînin çira ronahî

lê her carê

stêr barîne ser şevên bê sibehên vî welatî

her carê

şevan

ji dirêjbûna xwe

demsalan

ji rengwindakirinên xwe şermkirine

vê carê jî

ji bin siya sitemê

bi baweriya serkeftinê çiyayî

dê rabûne semayê

li vir

li vî xakî

vê carê jî

roja pîroz

naxwaze

ji rêzdariya xwe

tiştekî winda bike

vê carê dê

bi şêweyekî din

çavên karxezalan

li bûkên pepûlan

yên giyanhej

li darên hinaran

yên bê henas

binêrin

Şîlan Gelawêj û Kostan jî

bi rengekî din

çavan vekin

da

tiliyên

ne layîqî wan

wan neşikênin

da

vîna wan

dinya germ bike

li vir

li vî xakî

vê carê

welatiyên welatê bênavan

dê li sîmirê hêviyan siwar bibin

zarokên welatê rojê

dê bi şîraniya sibehên bêgirî şa bibin

li ber birûska

destpêka hêviya şêrîn

bi hînikiya bêhna giyanê pîroz

dê govendê bigerînin

dê li şopên zilma perîşan binêrin

dê pêbixin agirê pîrozgehên Newrozê

bi ronahiya çirûskên şadiyê

dê dinyayê ronî bikin

dê zordariya zordaran

di nav xweliya sitemkaran de

bişewitînin

da careke din şîn nebin

dê xweliya tarîperestan

li ber bayê bakur berdin

da dûr bikeve

û şevan bê sibeh neke

Li vir

Li vî xakî

Derwêşên hêviyê

dê ji zarokan re

destên nû bînin

da derkevine asîmanan

dê zimanê nû bînin

da lewjên nû bistrênin

dê xewnên nû

li hişan bireşînin

da perpita

giyan dana laşê dayê

hew

di xewnan de bibînin

da ji zarokên azad re

bi azadî

çîrokên azad bêjin

da

êvar bê evîn

baran bê bihar

derbas nebin

da çêja jehrê

gewriyan

bêhna zilindar

pozan neşewitîne

li vir

li vî xakî

da zarok

lingên nû

leyîstikên nû

bibînin

bi feriştan re

govendê bigerînin

da

bi çavên nû

li cîhanê binêrin

li çavên

evîndarên biçûk

da

bi xwîna nû

silavên şadiyê biherikin

li ser lêvan

da

destên nû

lingên nû

çavên nû

xwîna nû

dengê nû

peyda bikin

da

ji nû ve

rabine ser piyan

bi ser mirinê de

werine xwar

bi pîrozbûna xwe

mirinê

bifetisînin

da

beytik

bi dengên xwe yên

zîz wan silav bikin

hechecik

stranan bêjin

sîsirkên biharê

orkestra semayê li darxin

dar bejna xwe

ji wan re

bitewînin

da

çiya

li ber awazên rûbaran

bi bablekan û şêxanî

bileyîzin

di bihara xewnan de

dilên evîndaran

baskên firînê biçirpînin

da

Xwedayên virek

ji vî welatî

birevin

da

deste deste

gulnesrîn

biçîrisînin

di hatina aso de

da

agirê

Xwedawendiyê

geş bibe

bajarê mirinê

wêran bibe

da

bi rengekî din

şîn bibin

bi ramaneke din

werine civatê

gulnesrîn

û da…………………..û da

û da………………………

 

Tebax, 1989

Related Articles

Back to top button