Şopîner pir cefê nabîne ta ku girseya dijayetiya Rijîma Turkiyê bi serokatiya Erdoxan ji Kurdan û herêmên wan re nas û tekez bike. Ji ber ku cûretî û girseya binpêkirin û tewanên ku li dijî wan li Herêma Efrînê ya dagîrkirî pêk tên wê dijayetiyê tekez û aşkere dikin. Emê ji wan van bi bîr wînin:
= Gundê “Kotana”:
pakrewan “Şehînaz Reşo”.
pakrewan “Rêber Yûsêf Elîko”.
Maleke roxandî li Gundê “Kotana” – N.Bilbilê.
Bi Navça Bilbilê ve girêdayî ye, /30/KM Bakurê Bajarê Efrînê dikeve, ji dora /350/ malî pêk tê, berî dagîrkeriyê dora /1400/nişte ji nişteciyên Kurd ên resen tê de bûn, tenê ji wan dora /140 malbat = 420 nişte/ man, û dora /1500/ ji anîndeyan dan niştecîkirin; Di dema şer de pir caran hate topebarankirin, /5/mal ên van hemwelatiyan (Ibrahîm Qerhece, Mihemed Reşîd, Menan Hemîd Xoce, Mihemed Bîlal, Xelîl Menan) bi giştî û /10/ mal jî bi piçekî hatin wêrankirin; Di dema ku milîseyên “Firqit Elsultan Mûrad û Elmu’itesêm Bîlah” li gund bi cî bûn de, heyînên hundir hemî malan ji xwarinvexwarinê de bigir ta alav û amûr û cerên gazê û firaxên baqirî û tiştên din, deriyên hin malan, konê sersaxiyê û sicade û pêdiviyên mizgeftê, tibabeke textên lêkirina avahiyan li gel /8.5/ şîşên hesinî û /600/tûrên çemento yên hemwelatî “Ebid Elrehman Horo”, heyînên sê werşeyên dirûtinê, du makîne yên “Mistefa Arêf û Emîr Reşîd”, hemî kebil û stûn û dûmahîkên toreyên elektirîkê û telîfona zemînî yên giştî, û kebil û amûrên toreya nêt a hemwelatî “Mistefa Horî”, dizîn; Û dest danîn ser piraniya dîkanan û avahiya guvêşgeha “Mistefa Arêf” û derdora dused mal, jê: Sê mal ên van hemwelatiyan(Remzî Îbo, Mihemed Menan, Behrî Reşo) bûn, û tevî ku ew ji Avdara 2018an ve vegerîne gund û tevî malabtên xwe li ba merivên xwe radibin û rûdinin, lê mal radestî wan nekirin, û di dû re komîta “redkirina zordariyan” serdana gund kir dîsa jî niştecîker neçar nekirin ku malên hersiyan radestê bikin. Herweha jî dest danîn ser dora /35/hezar darên zeytûnê, /15%/ li ser berhemên Zeytûn û Simaqê û yên din ên hemwelatiyên mane weke vêrgî ferz dikin, û ger rê dan kesekî ku malmewalên merivekî xwe li gor rêdaneke fermî bi rêve bibe, wê hîngê /50%/ vêrgî li ser berhemên werzên”mûsimên” ku ew hiltîne datîne ferz dikin.
Dîkanin li derbsgeha Gundê “Kotana” berî û piştî talankirinê, ziyanên şênberî û dizîna heyînên wan, û bi imzekirina navên serkêşên milîseyên ku dest danîne ser.
Dîkanin li derbasgeha Gundê “Kotana” piştî talankirinê, derî vekirîne û heyînên wan hatine dizîn, û bi imzekirina navê serkêşekî milîseyên “Elsultan Elmûrad”yê ku dest daniye ser.
Tevaya giropa hilkişandina ava vexwarinê ya giştî ya gund dizîn, û pişt re yeke din hate bihevxistin û av ji aliyê serkêşê Milîseyên “Elsultan Mûrad” yê li gund “Fadî Dêrî” ve bi sîtêran hate firotan.
Lê, stasyona sûtemeniyê ya li gund, birayê zabitekî neqîb li ba “Elsultan Mûrad” bi kar tîne û xwediyê wê “Zûhêr Reşo” bi rêjeyeke hindik ji karê tê de kar dike. Li gel wê jî şuştingeha makînan jî desteser kirin. Û weha jî zaroyên dilovanber “Beyan Horî” neçar dibin ku aliyekî bi dagîrkeriyê ve girêdayî bi xwe re bikin ortaq da ku kanibin nanpêjgeha xwe bi kar wînin.
Milîseyên “Elmûrad” avahiyên “Şîretkariya çandiniyê, şaredariyê, guvêşgeha Menan Reşo Elîko” ji xwe re kirin biryargehên leşkerî, û herweha “Elmu’itesêm” jî mala parêzer “Nezmî Îbo” ji xwe re kirin birayargeh.
Avahiya guvêşgeha “Menan Reşo Elîko” – Gundê “Kotana” – ye ku ji Milîseyên “Elsultan Mûrad” re bûye biryargeheke leşkerî.
Û milîseyan dora /300/darên zeytûnê yên hemwelatî “Seydo Çolaq, Malbata Horo, Mistefa Arêf û hin din” bi rengekî hovane qut kirin, û weha jî dora /100/darên behîvê yên “Emîr Reşîd Çolaq” li Çiyayê “Qazindepe”, 90% ji darên daristana “Bîrê Ava Vexwarinê” ya li derbasgehê gund, û tevaya daristanên (Pirê Sêling a li hember çateriya Gundê “Qirigolê”, Erdê Elûş û Merxê Çîçekle li Rojhilatê Kotana, Egîle û Merxê Şêxmûs li kêlek zaretgeha “Qemê” ya Islamî – Bakur Rojhilatê gund a ku hatî kolan û tevdan), qut kirin.
Û milîse di lêgerîna kevneşopan de bi amûrên diyarkirinê berdewam in, wan cîgeha “Çiyayê Heskê” kolandin û hin kevneşopên wê dizîn, herweha hin gorên miriyan li goristana gund wêran kirin, û navê gund jî guhertin û kirin “Zafêr Obasî”.
Û xelkê gund rastî rengereng binpêkirin û tewanan hatin, jê Pakrewanbûna zarok “Rêber Yûsêf Zekeriya Elîko” û “Şehînaz Reşo – hevjîna Hozan Zekeriye Elîko” di komkujiya Taxa “Mehmûdiyê – Efrîn” de ya li16.3.2018an û bi encama bombebarana balafirên Turkiyê ji Karwanên sivîlên ku ji bajêr direviyan re, û herweha girtina hin kesan ji gund bi tewanbariyên çêkirî û ferzkirina baceyan li ser wan, jê: Hemwelatî “Hesen Ednan Ibrahîm/25/sal” yê ku li Avdara 2018an hatiye girtin û di Hepsa”Çoban Begê(Elra’î) – Herêma Babê” ya deng bed de ta destpêka îsal bi awakî zorane hatiye veşartin, paşê bo Hepsa “Maratê – Efrîn” hatiye veguhestin û bêtirî sê heyvan tê de hatiye hîştin, ta ku berî heyvekê û piştî ferzkirina /3/hezar PT -weke bace- li ser hate berdan.
= Gundê “Elemdara”:
Gundê “Elemdara” – N. Reco.
Bi Navça Reco ve girêdayî ye, li Bakurê navenda wê bi /12/KM dikeve, ji /53/malan pêk tê, dora /225/nişteciyên wê yên resen hebûn, tenê ji wan /35/nişte man, û dora /400/nişte ji anîndeyan tê de hatin niştecîkirin, û di dema şer de ziyanin piçekî gihîştin/3/malan; Û di dema Milîseyên “Feyleq Elşam” gund desteser kirine de, heyînên tevahiya malan ji xwarinvexwarinê de bigir ta raxistok, alav, amûr, firaxên baqirî, cerên gazê û deriyên hinan, du terektorên çandiniyê yên van hemwelatiyan “Mihemed Ezedîn, Cemîl Osman”, /5/ makîne yên “Ehmed Xelîl, herdu bira Remzî û Selah Hec Reşîd, Ibrahîm Mihemed, Xalêd Tahêr”, /4/giropên hilkişandina ava avdanê, tibabek textên lêkirina avahiyan, /6/malên bilastîkî û amûrên wan ên hemwelatî” Esmet Mihemed”, kebl û hin stûnên toreya elektirîkê ya giştiyane, û tevahiya heyînên mizgeftê (pêdiviyên şuştina miriyan, sicade, amûrên dêng, pirtûk û deriyê wê yê sereke), hatin dizîn. Û di dû re mizgeft hate nûkirin û amedekirin.
Milîseyan /3/mal ên “Mihemed Ezedîn, Receb Şêxo, Mihemed Xatê” ji xwe re kirin biryargehên leşkerî, ji du salan ve dest danîne ser guvêşgeha zeytûna ya hemwelatî “Emced Şêx Mihemed” (yê ku ji ber zextên ku danîne ser bi zorê koçber bûye), û ji /30-40%/ weke vêrgî li ser berhema werzên (Zeytûn, Rez, Çêraz, Simaq,…) ên hemwelatiyên ne li wir ferz dikin.
Herweha çekdaran tevahiya darên tûyê yên hundir malan, darên îhracê yên di nav zeviyên çandiniyê de, û rêjeyek mezin ji daristanên çiyayên “Bilêl û Curqa” qut kirin, û weha jî agir berdan hinan ji wan û zeviyên zeytûnan (/400/dar ên zaroyên “Qêdir û Arêf Elî”, /500/dar ên”Mistefa Mihemed û Esmet Mihemed”, /100/dar ên “Şiyar Mihemed”, /100/dar ên “Nedîm Mihemed”, û /100/dar ên zaroyên dilovanber Mihemed Hec Reşîd”).
Û milîseyan dora /30/ acet û alavên birîna keviran anîn gund, li derbasgeha gund hilkirgehên keviran di nav erdên çandiniyê de vekirin, û tê de mermeran çêdikin û derdixin derve.
Weha jî perwerdekarên pêz û şivanên wan dora hezar serî di nav zevî û erdan de diçêrînin, û ziyanên mezin dighînin çandinyan, bi ser de jî çekdar bi rengekî fere werzên xelkê didizin, bêyî ku tu kes wêribe giliyekî li wan veke.
= Şewatên mebeskirî:
Şewatên daristana li nêzîk Gundê “Be’irava/Bazan” – N.Şera.
Ger ku girseya ziyanên mezin ên ku gihîştine nixumeya(sergirteya) geyayî û dar û daristanên cûrbecûr li Herêma Efrînê ( ji destpêka dagîrkeriyê ve, li çarêka yekê ji sala 2018an, çi bi hilkirinê yan qutkirinê ji bo êzingkirinê û çêkirina komirê û yan jî bi agir pêxistinê, ji aliyê milîseyan û hin anîndeyan ve, û li ber çavên destlatên Turkiyê) were berçavkirin…Wê hîngê nêta ziyangîhandina mebestkirî ji herêmê û nişteciyên wê yên resen re û talan û belwelakirina daristan û daran, yanê derbkirina têkeliya mirovê Kurd li Efrînê bi jîngeha wî ya xwezayî û malmewalên wî re, û li dawiyê jihevşelandina tamarên civakê û lawazkirina wan, baş tekez dibe, û ev bi xwe jî tewanek li dijî mirovahiyê ye. Û girseya şewatên her saleke ji dagîrkeriyê pircaran ji yên ku di her salek ji salên Rêvebiriya Xweser a berê de yan di dema Rijîma Sûriyê ya berê de pirtir e. Di vî warî de “Berevaniya sivîl – Eldîfa’i Elmedenî” tekez kir ku li 22.5.2021an êgir sed darên ihracê li nêzîk Gundê “Be’irava/Bazan” – Navça Şera şewitand û bi erdên çandiniyê li Şera ket, û herweha li 26.5.2021an jî agir bi daristana Bakurê “Hec Hesna” – sêkoşya ku dikeve navêna navçên (Şiyê û Mabeta û Cindirêsê) ket, û tekez kir ku endamên wê bi kanînên xwe yên nizim “ji ber çetiniya herêmê û lezbûna bê” du rojan nikanîn agir vemrandana, lê dîsa jî bi alavên biçûk li çend xalan şewat dorpêç kirin, û tekez kirin ku rûbera hatiye şewtandin bêtirî /20/hiktara ye. Lê, Turkiyê ji bo vemirandina êgir tu alîkarî pêşkêş nekir û ne jî pêngavavin avêtin, bi ser ku cîgeha êgir tenê /10/KM – xêza nêrînê ji sînorê Turkiyê dûr e, û weke zanyarî berî sala 2011an Turkiyê ji bo parastina daristanan, li ser herdu aliyên sînor, bi Sûriyê re alîkarî dikir, û xalên hevbeş ên bi alav û kadroyan amedekirî li hundir Sûriyê hebûn, û li rex wê jî agirkujiya bi balefiran.
Şewatên daristanên Bakurê “Hechesna” – N.Cindirêsê, 26.5.2021 Z, û tê de kokên darên berê qutkirî diyar dibin.
Bînerekî ji xelkê gund û bi çavan dîtiye ji me re bi xemgînî û dilşewat got: Ger milîse li herêma me bimînin dareke sinoberê namîne, ji ber ku ne xema wan e. Dilê me dişewite, dema ku li ber çavên me agir bi daristanên me dikevin û em nikanin tu tiştî bikin, û em bi xemgînî li dûmana wê sêr dikin çawa bervejor hildikşe.
= Binpêkirin û fewdalîzim:
–Li Gundê “Gewenda – Meydana” – Navça Reco, li 19.5.2021an, giropeke ji çekdarên Milîseyên “Feyleq Elşam” mekin li hemwelatî “Şerîf Hemîd Qenber/50/sal” û hevjîna wî “Lemya’i” -dema ku li derveyî gund çiloyê tirî beref dikirin- xist, û di encamê de destê jinikê yê rastê şikî û laşê mêr jî bi gelek ciyan hate derzandin; Herweha malbat ji malê qewitand û hin tiştên wê dizî û yên din jî serbinqotî hev kir. Weke zanyarî berê jî “Şerîf” rastî dijberiyê hatibû.
– Li 23.5.2021an, bi sedema bikaranîna bîra ava vexwarinê ya li “Geliyê Tîra – Cîgeha Newrozê” (bîra ku ji bo peydakirina ava vexwarinê ji gundên derdorê re bi sîtêran, Rêvebiriya Xweser a berê kolayî û amede kiriye) pevçûnek di navbera Milîseyên “Firqit Elhemzat” (ya ku Gundê “Berbenê” – Navça Reco destser dike û rêbendeke wê ye çekdar li çateriyê heye) û giropeke ji çekdarên “Ehrar Elşerqiyê” de çêbû.
Teqandina makînak bombekirî li Efrînê, 26.5.2021 Z.
– Li 26.5.2021an li nîvro, makînak pîkab e bombekirî û derman barkirî, di kolaneke şaxeyî de, li piş Xwaringeha “Vîn” û li pêş biryargeheke leşkerî (ye bi “Biryargeha Elşîşanî” – Frqit Elsultan Mûrad tê nasîn) – kêlek mala hemwelatî “Mistefa Hîto”, li orta Bajarê Efrînê, hate teqandin. Û di encamê de ziyanin şênberî gihîştin dîkan, avahî û makînan, û kesek ji anîndeyan hate kuştin û neh kesên din jî cûrbecûr birîndar bûn – li gor “Bergiriya sivîl – Eldîfa’i Elmedenî”.
Li ber sema cersandin û riswakirinên ku dighêjin Rijîma Turkiyê û aşkerebûna doseya wê ya tewanker ji nû ve, xelkê Efrînê bangewaziya xwe ji Civaka Navdewletî û bi taybetî ji Hikometên Rûsiya û Amerîka re pirbare dike, da ku ji bo bidawîkirina Dagîrkeriya Turkiyê û hebûna milîseyên terorîst li herêma wan kar bikin, ji bo binpêkirin û tewanên bêtir pêk neyên, û xizmetek ji dîtina çareserkirina kirîza Sûriyê ya siyasî re were pêşkêş kirin.
30.05.2021an
Nivîsgeha ragihandinê- Efrîn
Partiya Yekîtî ya Demokrat a Kurd li Sûriyê
————————–
Wêne:
– Herdu pakrewan “Rêber Yûsêf Elîko” û “Şehînaz Reşo”.
– Maleke roxandî li Gundê “Kotana” – N.Bilbilê.
– Dîkanin li derbsgeha Gundê “Kotana” berî û piştî talankirinê, ziyanên şênberî û dizîna heyînên wan, û bi imzekirina navên serkêşên milîseyên ku dest danîne ser.
– Dîkanin li derbasgeha Gundê “Kotana” piştî talankirinê, derî vekirîne û heyînên wan hatine dizîn, û bi imzekirina navê serkêşekî milîseyên “Elsultan Elmûrad”yê ku dest daniye ser.
– Avahiya guvêşgeha “Menan Reşo Elîko” – Gundê “Kotana” – ye ku ji Milîseyên “Elsultan Mûrad” re bûye biryargeheke leşkerî.
– Şewatên daristanên Bakurê “Hechesna” – N.Cindirêsê, 26.5.2021 Z, û tê de kokên darên berê qutkirî diyar dibin.
– Şewatên daristana li nêzîk Gundê “Be’irava/Bazan” – N.Şera.
-Gundê “Elemdara” – N. Reco.
– Teqandina makînak bombekirî li Efrînê, 26.5.2021 Z.
—————
Hûn dikarin dokumêntê bi tevahî daxin, li ser vir bitikînin: